Τα γεωργικά προϊόντα των αγροτών στην Αρμενία δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ. Φαίνεται ότι πρόκειται για φορολογικό όφελος, αλλά στην πραγματικότητα πλήττει τους ίδιους τους αγρότες σαν μπούμερανγκ, οι οποίοι, εξαιτίας αυτού, αναγκάζονται να πουλήσουν τα αγαθά φθηνότερα. Ήδη προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα το 2018, τώρα το προσέγγισαν ξανά.
Το υπουργείο Οικονομίας της Αρμενίας προσπαθεί ξανά να λύσει το μακροχρόνιο πρόβλημα με τη φορολόγηση των αγροτικών προϊόντων. Στην Αρμενία, δεν υπόκειται σε ΦΠΑ, και φαίνεται ότι αυτό είναι επωφελές για τους αγρότες: δεν κερδίζουν εκατομμύρια ούτως ή άλλως, έτσι τουλάχιστον δεν παίρνουν φόρους από αυτούς. Το θέμα όμως είναι ότι η απουσία ΦΠΑ όχι μόνο δεν βοηθάει τους αγρότες, αλλά πολλές φορές τους εμποδίζει. Δεδομένου ότι ο ΦΠΑ δεν είναι ο ευκολότερος φόρος, θα εξηγήσουμε το πρόβλημα σε ξεχωριστή παράγραφο και στη συνέχεια θα μιλήσουμε για το ίδιο το σχέδιο νόμου, το οποίο προτείνει το Υπουργείο Οικονομίας για την επίλυση του προβλήματος.
Πολύχρωμο ΦΠΑ
Ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος που δεν πληρώνεται από έναν αγρότη που καλλιεργεί σταφύλια και όχι από ένα σούπερ μάρκετ του Ερεβάν που πουλά αυτά τα σταφύλια. Προστίθεται στην τελική τιμή που πληρώνουμε εγώ και εσύ. Για απλότητα, ας απεικονίσουμε την κατάσταση στο διάγραμμα: στα αριστερά είναι το «ιδανικό», στα δεξιά είναι το πραγματικό.
Στην ιδανική περίπτωση, ένας αγρότης πουλάει ένα κιλό σταφυλιών υπό όρους. Η μετοχή του είναι 300 δράμια, φαίνεται με πράσινο. Επιπλέον, επιβαρύνεται με ΦΠΑ 60 δράμια (δηλαδή 20%). Για αυτά τα 360 δράμια το κατάστημα χρεώνει 100 δράμια από τη σήμανση του, στα οποία προστίθεται και ο ΦΠΑ 20 δραχμών (δηλαδή πάλι στο 20%). Τα σταφύλια κοστίζουν 480 δράμια στο ράφι του σούπερ μάρκετ.
Έχοντας πουλήσει τα εμπορεύματα, το σούπερ μάρκετ πληρώνει στο κράτος δύο κόκκινες «κηλίδες» ΦΠΑ: την πάνω (δική) και την κάτω (αγρόκτημα). Μετά από αυτό, η εφορία τον ειδοποιεί: «Από την πώλησή σου προέκυψαν 60+20 δραχμές ΦΠΑ, 20 για λογαριασμό σου, 60 για λογαριασμό του αγρότη».
Επομένως, εάν η αλυσίδα ΦΠΑ λειτουργεί κανονικά, τότε για όλους τους συμμετέχοντες δημιουργεί φορτίο 0%. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν η αλυσίδα αποτυγχάνει.
Ποιες φαίνονται στο διάγραμμα στα δεξιά. Η εφορία λέει στο σούπερ μάρκετ: «Δεν χρεώνουμε ΦΠΑ από τους αγρότες, αλλά αυτά τα 60 δράμια πρέπει να τα πάρει κάποιος. Θα σας το πάρουμε, δεν υπάρχει άλλη διέξοδος».
Υπάρχουν πολλές επιλογές για την επίλυση του προβλήματος μπροστά από το σούπερ μάρκετ. Ο πρώτος είναι να τους δώσεις από τα "σκληρά λεφτά" σου (από το "μωβ" σου κομμάτι των 100 δραχμών). Φυσικά, κανείς δεν θα το κάνει αυτό. Η δεύτερη επιλογή είναι να αυξηθεί η τελική τιμή και να πληρωθεί σε βάρος του αγοραστή (ούτε αυτό θα το κάνει κανείς, για να μην χάσει πελάτες). Επομένως, ισχύει η τρίτη επιλογή, όπου το «ακραίο» είναι ο αγρότης. Το σούπερ μάρκετ «κόβει» 60 δράμια από τα έσοδα του αγρότη (το πράσινο κομμάτι στη φωτογραφία) και αγοράζει σταφύλια 240 αντί για 300 και δίνει τα επιπλέον 60 δράμια (με μπλε χρώμα) στο κράτος για να πληρώσει ΦΠΑ (δηλ. με μπλε 60 δράμια «σβήνει» κόκκινο ).
Έτσι στον πάγκο και οι δύο πληρώσαμε και συνεχίζουμε να πληρώνουμε 480 δράμια και το κράτος μένει με τα κόκκινα κομμάτια του, το σούπερ μάρκετ με το μωβ κομμάτι του και το πράσινο κομμάτι του αγρότη μειώνεται.